Blog Konserwatorów: Konserwacja kufra podróżnego, dębowego, okuwanego, 1755 r. (2008)

Kolejny ciekawy obiekt- tym razem kufer podróżny z 1755 roku. Czym jest kufer podróżny?

Kufer to przenośny pojemnik w kształcie zbliżonym do dużego prostopadłościanu, najczęściej z wypukłym otwieranym wiekiem. Służył do transportu lub przechowywania przedmiotów, dla których stanowił zabezpieczenie przed uszkodzeniami. Najczęściej wykonywany z drewna lub blachy, często z dodatkowym dekoracyjnym wykończeniem powierzchni tkaniną i metalowymi okuciami na narożnikach. Posiada zwykle zamek lub skobel do założenie kłódki.

Rozpowszechniony w Polsce w XVIII wieku kufer służył głównie do przechowywania odzieży. Zwłaszcza tak zwany kufer gdański, o kształcie cylindrycznym, często obity cenną skórą cielęcą lub z psów morskich. Od końca wieku XVIII używany był również jako sprzęt podróżny. W meblarstwie ludowym kufry pojawiły się w XIX wieku w miejsce skrzyń. Zwykle malowano je farbami pokostowymi na kolor zielony lub brązowy, okuwano pasami z grubej blachy i zaopatrywano w antaby (uchwyty) do przenoszenia.

Stan zachowania

Kufer trafił do Pracowni silnie zabrudzony, z licznymi spękaniami i wgnieceniami oraz znaczną ilością otworów wylotowych po kołatkach na całej powierzchni, z rozchwianymi połączeniami, ubytkami w okuciach (korozja). Warstwa wykończeniowa była wypłowiała. Brakowało nóżek, przyskrzynka, fragmentu okuć i klucza.

Opis

Duży, dębowy kufer podróżny, o konstrukcji skrzyniowej, na nóżkach wyposażonych pierwotnie w dębowe kółka, okuwany, zamykany na klucz, z podnoszonym na zawiasach kolebkowym wiekiem.

Strefa nóżek oddzielona od ścianek dnem kufra tworzącym rodzaj półokrągłego gzymsu.

Ścianki boczne rozszerzające się ku górze, przednie proste, połączone ze sobą na jaskółczy ogon. Wieko otwierane na zawiasach, z pionowymi bokami podwyższającymi przednią i tylną ścianę skrzyni. Kufer obwiedziony dwoma pasami bogatych, wytłaczanych (sztancowanych), częściowo ażurowych okuć, przebiegających od dolnej krawędzi przedniej ściany, poprzez wieko, do dolnej krawędzi ściany tylnej. Podobne, ażurowe okucia na narożnikach. W górnej części ściany czołowej okazały szyld z ażurowym obramieniem i dużym kluczem, przechodzący w strefę wieka. Na ściankach bocznych u góry, ceowate, ruchome antaby, przymocowane do pasowego okucia, zakończonego w strefie przedniej ścianki kufra ornamentem w formie cęgów. Na wieku ażurowy emblemat z inicjałem " CS" oraz datą 1755. Okucia umocowane przy pomocy niewielkich gwoździ i wypukłych nitów.

Wewnątrz, przy lewej bocznej ścianie u góry, zamykany przyskrzynek z płaskim wiekiem na zawiasach.

Prace konserwatorskie

Po wykonaniu wstępnej dokumentacji fotograficznej w technice cyfrowej, przy zastosowaniu sztucznego światła, przystąpiono do zabiegów konserwatorskich. Mechanicznie oczyszczono powierzchnię obiektu. Zdemontowano okucia. Rdzę z okuć usuwano przy pomocy ognia z palnika z gazem propan-butan oraz mechanicznie przy pomocy szczotki stalowej. Brakujące fragmenty uzupełniano przy użyciu starej blachy stalowej, łącząc je z oryginalnymi elementami przy pomocy lutu cynowego. Zlutowano uszkodzone fragmenty okuć. Od wewnątrz okucia zabezpieczono przy pomocy farby miniowej, od zewnątrz paroprocentowym roztworem PARALOIDU oraz woskiem. Wykonano dezynfekcję oraz dezynsekcję drewna przy pomocy preparatu HYLOTOX. Następnie przeprowadzono impregnację 10 % TOLUENOWYM roztworem OSOLANU KL. Sklejono pęknięcia i rozchwiane połączenia KLEJEM GLUTYNOWYM. Powierzchnię drewna oczyszczono przy pomocy preparatu SCANSOL. W miejsca większych ubytków wklejono fleki z drewna odpowiednio dobranego przy pomocy tegoż kleju. Mniejsze ubytki uzupełniono KITEM AKRYLOWYM. Zrekonstruowano kółka nóżek i przyskrzynek z drewna odpowiednio dobranego. Zrekonstruowano klucz. Fleki i odpowiednio podbarwiono BEJCĄ SPIRYTUSOWĄ. Wykonano montaż okuć przy pomocy gwoździ stalowych odpowiednio przygotowanych. Całość zabezpieczono pastą woskową oraz wypolerowano.